اثر شدت باران بر پاشمان‌پذیری ذرات خاک در بافت‌های مختلف
کد مقاله : 1011-QRPCU1
نویسندگان
مجید فرومدی *1، علی رضا واعظی2، علی خاکبازان3
1مدرس مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره)
2استاد گروه علوم خاک دانشگاه زنجان
3استادیار گروه آب و خاک مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره)
چکیده مقاله
فرسایش پاشمانی نخستین نوع فرسایش آبی است که توسط ضربه قطرات باران بر سطح خاک ایجاد می‌شود. قطرات باران می‌توانند ذرات خاک را از جا کنده و جابه‌جا کنند. انتقال ذرات در اثر پاشمان قطرات به عوامل متعددی از جمله نوع خاک و شدت باران بستگی دارد. اگرچه اطلاعاتی در مورد نقش این دو عامل در فرسایش پاشمانی در دسترس است اما پاشمان‌پذیری ذرات در فرسایش پاشمانی موضوعی ناشناخته می‌باشد. این پژوهش به منظور بررسی پاشمان‌پذیری ذرات در خاک‌های مختلف تحت تأثیر شدت باران انجام گرفت. برای این منظور آزمایش در سه خاک با بافت مختلف (لوم، لوم‌رسی و لوم‌رس‌شنی) در سه شدت باران (10، 20 و 30 میلی‌متر بر ساعت) تحت شیب ثابت 10 درصد در سه تکرار در مجموع با 27 واحد آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. بر اساس نتایج به طور کلی انتخاب‌پذیری ذرات در فرسایش پاشمانی تحت تأثیر بافت خاک، شدت باران و برهم‌کنش آن دو قرار گرفت. ذرات شن، سیلت و رس به ترتیب 23/3، 70/59 و 07/37 درصد از سهم ذرات پاشمان یافته را شامل شدند. در تمامی بافت‌ها (به جز بافت لوم) پاشمان‌پذیری ذرات سیلت در سطوح مختلف شدت باران بیش‌تر از سایر ذرات بود. در خاک لوم پاشمان‌پذیری ذرات رس بیش‌تر از ذرات سیلت بود که علت این موضوع پایین بودن مقدار ذرات رس در نمونه اولیه خاک لوم بود.
کلیدواژه ها
پاشمان‌پذیری ذره، جریان سطحی، فرسایش پاشمانی
وضعیت: پذیرفته شده مشروط برای ارائه به صورت پوستر